Gündemde olan kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması ile ilgili yasa tasarısı namı değer torba yasa 23.04.2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

6645 sayılı Yasa’nın yürürlüğe girmesiyle beraber Bağ-Kur prim borcu olanlara belli şartlar altında prim borçlarının affedilmesi imkanı tanınmıştır.

Bu çalışmada, Bağ-Kur prim borcunun affedilmesine ilişkin usul ve esaslar hakkında bilgi verilecektir.

II- AF KAPSAMINA GİREN SİGORTALILAR

30.04.2015 tarihi itibariyle Bağ-Kura 12 ay ve daha fazla borcu olmak şartıyla:

1-Mülga 1479 ve mülga 2926 sayılı Kanun’a göre Bağ-Kur tescili yapılanlar

2-Tevkifata istinaden geriye dönük tarım Bağ-Kuru tescili açtıranlar,

3-5510 sayılı Kanun’un 4/b kapsamındaki tüm Bağ-Kurlular (şirket ortakları da dahil),

4-Değişik yapılandırma kanunlarına göre Bağ-Kur borcunu yapılandıranlar (peşin ödeyip kapatanlar hariç), yapılandırması bozulanlar ve ya yapılandırmanın bozulması için yazılı talepte bulunanlar,

5-Prim borçlarını 6183 sayılı Kanun’un 48. maddesine göre taksitlendirenlerden taksitlendirmesi bozulanlar ya da bozulması için talepte bulunansigortalılar af kapsamındadır.

III- SİGORTALILIĞIN DURDURULMASI

2015/Nisan sonu itibariyle Bağ-Kur’a 12 ay ya da daha fazla prim borcu bulunanlardan 01.05.2015-31.07.2015 tarihleri arasında bu borçlarını ödemeyen ve ya yapılandırmayanların prim borçları 31.07.2015 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından resen silinecek ve sigortalılıkları durdurulacak. Bağ-Kur sigortalılığının devam etmesini gerektirecek kayıtları devam eden sigortalıların Bağ-Kurları ise 01.05.2015 tarihi itibariyle yeniden açılacak ve prim ödemeye sıfırdan başlayacaklar.

01.05.2015 tarihi itibariyle isteyen 31.07.2015 tarihini beklemeden SGK’ya başvuru yaparak borcunu sildirebilecek.

Borçları silinenlerden Bağ-Kur sigortalılığının devam ettirilmesini gerektirecek kayıtları(vergi kaydı, oda kaydı, esnaflık kaydı ya da şirket ortaklığı vb.) devam edenlerin Bağ-Kuru 01.05.2015 tarihi itibariyle yeniden başlatılacak ve bu kişiler sıfırdan prim ödemeye başlayacaklar. Böylelikle kendileri ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinden faydalanabilecek ve emeklilik için Bağ-Kur prim borcu engeline takılanlar emekli olabilecekler.

Örnek-1: Vergi mükellefiyet kaydına istinaden 01.02.2008 tarihinde sigortalılığı başlayan ve mükellefiyeti kesintisiz devam eden, 31.07.2015 tarihine kadar hiç prim ödemesi bulunmayan sigortalı (A)’nın, 30.04.2015 tarihi itibariyle yapılan borç ayı sorgulamasında 87 ay prim borcunun bulunduğu tespit edilmiştir. Üç aylık ödeme süresinin sonunda (A)’nın sigortalılığı, oluşturulacak bilgisayar programı aracılığıyla tescil tarihi olan 01.02.2008 tarihi itibariyle (63) terk koduyla durdurulacaktır. Aynı sigortalının, program aracılığıyla durdurma işleminin yapıldığı tarihte ticari faaliyetinin devam etmesi nedeniyle, 01.05.2015 tarihi itibariyle (06) koduyla yeniden sigortalılığı başlatılacaktır.

Örnek-2: Vergi mükellefiyet kaydına istinaden 12.05.2009 tarihinde tescili yapılan ve mükellefiyet kaydı kesintisiz devam eden sigortalı (B)’nin, değişik tarihlerde prim ödemesi olmakla birlikte 30.04.2015 tarihi itibariyle 45 ay prim borcunun olduğu belirlenmiştir. Üç aylık ödeme süresinin sonunda (B)’nin sigortalılığı, oluşturulacak bilgisayar programı aracılığıyla 30.04.2015 tarihi itibariyle (64) sanal terk koduyla durdurulacaktır. Aynı sigortalının, program aracılığıyla durdurma işleminin yapıldığı tarihte ticari faaliyetinin devam etmesi nedeniyle, 01.05.2015 tarihi itibariyle (06) koduyla yeniden sigortalılığı başlatılacaktır.

IV- 6552 SAYILI KANUN İLE BORÇLARINI YAPILANDIRAN BAĞ-KURLULARIN DURUMU

Bağ-Kur borçlarını 6552 sayılı Yasa kapsamında yapılandıran ve peşin ödeyerek kapatmayan Bağ-Kurlulardan borçları 30.04.2015 tarihi itibariyle 12 ay ya da daha fazla olanlar da SGK Merkezlerinde matbu halde bulunan dilekçe ile birlikte Bağ-Kur dosyasının bulunduğu sosyal güvenlik merkezi/sosyal güvenlik il müdürlüğüne başvurmaları halinde borçlarını sildirebilecek. Bu durumda olan sigortalıların dilekçedeki yapılandırma iptal seçeneğini işaretlemeleri gerekmektedir.

V- AF KAPSAMINDAKİ BAĞ-KUR SÜRELERİNİN İHYASI

Af kapsamındaki (durdurulan) süreler sigortalıların ya da hak sahiplerinin talebi halinde daha sonra borçlanılarak ödenebilecek.

VI- AF KAPSAMINDAKİ SÜRELER İÇİN GSS PRİMİ ÖDENECEK Mİ?

Bilindiği üzere Genel Sağlık Sigortası 01.01.2012 tarihi itibariyle güvencesi olmayan herkes için zorunlu hale gelmişti. Bağ-Kur borçları silinen ve sigortalılık süreleri durdurulan kişilere ve hak sahiplerine ayrıca bahse konu dönemler için Genel Sağlık Sigortası hükümleri uygulanmayacak.

VII- HİZMET ÇAKIŞMASI HALİNDE HANGİ SİGORTALILIK ESAS ALINACAK?

Geçici 63. maddeye göre durdurulan sigortalılık süreleri içerisinde, çakışma nedeniyle daha önceden geçersiz kabul edilen diğer mülga sosyal güvenlik kanunları kapsamında sigortalılık süreleri geçerli sayılacaktır.

Örnek-3: Vergi mükellefiyet kaydına istinaden 02.12.2004 -31.12.2008 tarihleri arasında 1479 sayılı Kanun kapsamında, 01.09.2005 ile 07.08.2008 tarihleri arasında ise 506 sayılı Kanun kapsamında çalışmaları bulunan (A)’nın, daha önce başlayan sigortalılığı 1479 sayılı Kanun kapsamında olması nedeniyle, 506 sayılı Kanun’a tabi hizmetleri geçerli sigortalılık süresi olarak kabul edilmemiştir.

1479 sayılı Kanun kapsamında hiç prim ödemesi olmayan (A)’nın sigortalılığı, tescil tarihi itibariyle (63) terk koduyla durdurulmuştur. Bu durumda, daha önceden geçersiz olan 01.09.2005-07.08.2008 tarihleri arasındaki 506 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılık sürelerinin tamamı geçerli sayılacaktır.

Örnek-4: 03.02.2004 tarihinde başlayan ve kesintisiz devam eden vergi mükellefiyet kaydına istinaden 1479 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılığı 03.02.2004 tarihinde başlatılan (B)’nin, 1/5/2008 tarihinde başlayan ve kesintisiz devam eden 506 sayılı Kanun kapsamında çalışmaları da bulunmaktadır. Her iki kapsamdaki çalışmaları kesintisiz devam eden (B)’nin 4/b kapsamındaki sigortalılığı 53. madde uygulamasına göre, 28.02.2011 tarihinde sonlandırılarak, 01.03.2011 tarihi itibariyle 4/a kapsamında sigortalılığı başlatılmıştır.

1479 sayılı Kanun kapsamında değişik tarihlerde prim ödemesi bulunan, 30.04.2015 tarihi itibariyle de 51 ay prim borcu bulunan ve üç aylık süreyi beklemeden sigortalılığını durdurmak amacıyla Ek-l’de yer alan başvuru formuyla dosyasının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine 03.06.2015 tarihinde müracaat eden (B)’nin sigortalılığı, prim ödemelerine göre 30.06.2010 tarihi itibariyle (63) terk koduyla durdurulmuştur. Bu durumda, (B)’nin daha önceden geçersiz sayılan 506 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılığı, 4/b kapsamında (63) terk kodu ile sigortalılığının durdurulduğu 30.06.2010 tarihini takip eden 01.07.2010 tarihi itibariyle geçerli sayılacaktır.

(B)’nin 506 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılığının 25.10.2015 tarihinde sona erdiği varsayıldığında, sigortalının vergi mükellefiyetinin devam etmesi nedeniyle, 4/b kapsamında yeniden sigortalılığı 26.10.2015 tarihi itibariyle (06) kodu ile başlatılacaktır.

Örnek-5: 01.03.2008 tarihinde başlayan ve kesintisiz devam eden vergi mükellefiyet kaydına istinaden 1479 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılığı 01.03.2008 tarihinde başlatılan (C)’nin, aynı zamanda yasal süresi içerisinde Kurum’a bildirilmiş olan ve 01.11.2008 tarihinde başlayarak kesintisiz devam eden ziraat odası kaydı da bulunmaktadır.

1479 sayılı Kanun kapsamında hiç prim ödemesi olmayan (C)’nin sigortalılığı, 30.04.2015 tarihi itibariyle 84 ay prim borcu bulunması nedeniyle tescil tarihi itibariyle (63) terk koduyla durdurulmuştur.

Sigortalı (C)’nin, yasal süresi içerisinde Kurum kayıtlarına intikal eden ziraat odası kaydı bulunmasına rağmen, 1479 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılığı nedeniyle 5510 sayılı Kanun’un dördüncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında başlatılmayan sigortalılığı 01.11.2008 tarihi itibariyle başlatılacaktır. Bu kapsamda da hiç prim ödemesi bulunmayan (C)’nin sigortalılığı, tescil tarihi itibariyle (63) terk koduyla durdurulacaktır.

Her iki kapsamdaki sigortalılığı durdurulan ve hem vergi mükellefiyet kaydı hem de ziraat odası kaydı kesintisiz devam eden (C)’nin yeniden sigortalılığı, vergi mükellefiyet kaydına istinaden 01.05.2015 tarihi itibariyle (06) koduyla başlatılacaktır.

VIII- SONUÇ

6645 sayılı Kanun’un 23.04.2015 tarihinde yürürlüğe girmesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na geçici 63. madde eklenmiştir. Bu madde ile kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan SGK’ya tescili yapıldığı halde 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunanların prim borçları silinecektir (durdurulacaktır). Bahse konu süreler için prim ödenmeyeceği gibi sigortalılık süresi olarak da değerlendirilemeyecektir. Buna karşılık af kapsamındaki (durdurulan) sürelerin daha sonra sigortalı ya da hak sahipleri tarafından talep edilmesi halinde durdurulan sigortalılık süresinin tamamı talep tarihindeki prim esas kazanç üzerinden hesaplanacak ve ihya edilebilecektir. Ayrıca sigortalılığın durdurulduğu süreler için genel sağlık sigortası primi ödenmeyecektir. Bunun yanında daha önce SSK ya da başka bir sigorta statüsünden dolayı hizmet çakışması sebebiyle iptal edilen sigortalılık süresi geçerli sayılacak. Son olarak 12 aylık prim borcunun hesabında 30.04.2015 tarihine kadar olan borçlar göz önüne alınacaktır.

Yazar: Umut TOPCU*

E-Yaklaşım / Haziran 2015 / Sayı: 270___________________

* Sosyal Güvenlik Kurumu Müfettişi